Features

ျပည္တြင္းစစ္ဒဏ္သင့္ေသာ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕။

maran gam 7 years ago 1 min read

ဇူလိုင္ ၁၈

အင္လြန္း

ဒါ..ခ်ိပ္..ဆမ္.. အို႔..။ ဒါ..ခ်ိပ္..ဆမ္.. အို႔..။ ေတာင္က်မိုးေရေၾကာင့္ ေတာင္တက္လမ္း ကမ္းပါးၿပိဳၿပီး ပိတ္မိေနေသာ ေနရာကိုျဖတ္နိုင္ဖို႔ ေလာ္ေဝၚစကားျဖင့္ အခ်င္းခ်င္း ‘တစ္၊ႏွစ္၊သံုး’ဟု ျငာသံေပးၿပီး ဆိုင္ကယ္ကို ဝိုင္းမေနၾကသည့္ ေဒသခံသံုးေယာက္၏ အသံျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္တက္လမ္းအဆံုးတြင္ ေတာင္ထိပ္ေပၚက ၿမိဳ႕ေရာက္ပါၿပီ။

ေဒသခံမ်ားႏွင့္ တာဝန္အရေရာက္ရိွလာေသာ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားကလဲြလွ်င္ လူအေရာက္အေပါက္ နည္းလွသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ပါသည္။ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕နယ္ကို သိၾကေသာ္လည္း ၿမိဳ႕၏ပကတိ အေျခအေနကို လူသိနည္းလွပါသည္။ ဒီၿမိဳ႕တြင္ထူးရွားသည္မွာ ကားမေတ႔ြရ။ ကတၱရားခင္းထားသည့္လမ္း တစ္ကြက္မွမရိွပါ။ မိတစ္ခ်က္၊ မမိတစ္ခ်က္ CDMA SIM card ဖုန္လိႈင္းေတာ့ရိွသည္။ တရုတ္နယ္စပ္နွင့္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မွ တနိုင္တပိုင္ သယ္ေဆာင္လာေသာ ကုန္ေျခာက္ အနည္းအက်ဥ္းေရာင္းသည့္ အိမ္ဆိုင္ေသးေသးေလးမ်ားမွအပ ေဈးမရိွပါ။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ မရိွ။ ေခါက္ဆဲြဆိုင္ေတာင္ မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ ၿမိဳ႕နယ္အျဖစ္ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ သတ္မွတ္ထားသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ေလးဆယ္ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္ေခါင္စာရင္းအရ လူဦးေရ (၆၅၁၈)ရိွေသာ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္ပါသည္။ ၿမိဳ႕အျဖစ္ ျဖစ္တည္လာပံုကလည္း ကမၻာ့ႏွစ္ေပါင္းအၾကာဆံုး ျပည္တြင္းစစ္မ်ားတြင္ စာရင္းဝင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းစစ္သမိုင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနပါသည္။

ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္လာပံု တေစ့တေစာင္း။

(ေနာင္တြင္ NDA-K ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္လာသည့္) KIA အရာရိွ ဇခုန္တိန္႔ယိန္း (Zahkung Ting Ying)နွင့္ လေရာ က္ဇယ္လြမ္း (Layawk Zelum) ဦးေဆာင္ေသာ ေကအိုင္ေအ စစ္သားမ်ား ဗကပ (ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ)ႏွင့္ ပူးေပါင္းသြားျခင္း မတိုင္ခင္၊ ၁၉၆၃ မွ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္အထိ KIA တပ္စခန္းခ်ေနထိုင္ခဲ့သည့္ ေဒသျဖစ္ေၾကာင္း အသက္၇၄ႏွစ္အရြယ္ ေဒသခံျဖစ္သူ ဦးေခါင္လြမ္းက ေျပာျပသည္။

ထိုသို႔ KIA စစ္သားမ်ား ဘက္ေျပာင္းသြားၿပီးေနာက္တြင္ ျမန္မာအစိုးရတပ္က လာေရာက္ အေျခခ်ခဲ့သည္။ အစိုးရတပ္ စခန္းခ်ေနထိုင္းၿပီးေနာက္ အျခားအစိုးရဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ားလည္း လံုၿခံဳေရးအရ တပ္ကိုအမီွအခိုျပဳ ေနထိုင္ခဲ့ရာမွ ယခုလက္ရိွ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕ေနရာတြင္ လူေနမ်ားလာ၍ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္လာရျခင္းျဖစ္သည္။ မူလေဆာ့ေလာ္ကို ေအာက္ေဆာ့ေလာ္ဟု ျပန္ေျပာင္းေခၚၿပီး ယေန႔အခ်ိန္ထိ ရြာေလးတစ္ရြာအျဖစ္ တည္ရိွေနပါသည္။

ရဲစခန္းတည္ထားသည့္ကုန္းကို ေလာ္ေဝၚစကားျဖင့္ ‘ဝစ္ဘန္းဒမ္း’ဟုေခၚၿပီး အခုၿမိဳ႕တည္ထားေသာ ေတာင္ကို ‘ဒဂုတ္ဘုတ္’ဟု ေခၚသည္ဟု ၿမိဳ႕ပတ္လမ္းေလွ်ာက္ေနခ်ိန္တြင္ ဘာသာေရးဆရာတစ္ဦးက ေျပာျပသည္။ ‘ဝစ္ဘန္းဒမ္း’သည္ ေရအိုင္ဟု အဓိပၸါယ္ရၿပီး ‘ဒဂုတ္ဘုတ္’သည္ ဒဂုတ္ေတာင္ဟု ေျပာနိုင္ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။

လက္ရိွ ရဲစခန္းတည္ရိွေသာ ‘ဝစ္ဘန္းဒမ္း’ ကုန္းတြင္ ေရွ႕ယခင္က ေရအိုင္ တကယ္ရိွခဲ့သည့္ ေနရာျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာျပၾကသည္။ ရဲစခန္းကုန္းတြင္ ေရအိုင္ပံုစံခ်ဳိင့္ကိုေျမဖို႔ၿပီး ေဘာ္လီေဘာကြင္း လုပ္ထားသည္ဟု အသက္ငါးဆယ္ေက်ာ္ နယ္ခံရဲတပ္ၾကပ္ႀကီးက ေျပာျပသည္။

ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕၏ ျမင္ကြင္း။

ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕သို႔ စဝင္လိုက္လွ်င္ ႏြမ္းစုတ္စုတ္ ေဆးရံုကို ဘယ္ဘက္အျခမ္း၌ ေတြ႔ရသည္။ ညာဘက္ျခမ္းတြင္ ဝစ္ဘန္းဒမ္းကုန္း၌ တည္ေဆာက္ထားေသာ ရဲစခန္းကိုေတြ႔ရသည္။ ေတာင္ေစာင္းကမ္းပါးကို ေျမညိွထားသည့္ ေဘာလံုးကြင္း က်ဥ္းက်ဥ္းေလးကို ေဆးရံုဝင္းေက်ာ္ၿပီးလွ်င္ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါသည္။ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ ၿမိဳ႕လမ္းမအတိုင္း ဆက္ေလွ်ာက္သြားလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္းဖံြ႔ႏွင့္ၿဖိဳးေရး ပါတီအလံ ေထာင္ထားသည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ရံုးႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ဘက္တြင္ NLD ပါတီႏွင့္ ေလာ္ေဝၚအမ်ဳိးသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ ဆိုင္းဘုတ္မ်ားကို တစ္ဆက္တစ္စပ္ ေတြ႔ရပါသည္။ ၿမိဳ႕လမ္းမအတိုင္း ဆက္ေလွ်ာက္သြားလွ်င္ ေဆာ့ေလာ္ အထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ ေရာက္ရိွသြားပါသည္။ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕နယ္၏ တစ္ခုတည္းေသာ အထက္တန္းေက်ာင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

အလားအလာ မေကာင္းေသးေသာ ပညာေရး။

၂၀၁၅ – ၂၀၁၆ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ဆယ္တန္းေျဖဆိုသူ အေယာက္၂၀ေက်ာ္ထဲက တစ္ေယာက္မွ မေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္က ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၇ ဇြန္လတြင္ထြက္ရိွသည့္ ဆယ္တန္းေအာင္စာရင္းတြင္ ေဆာ့ေလာ္ေက်ာင္းမွ ေျဖဆိုသူ သံုးဆယ္ဝန္းက်င္ထဲက (၄)ေယာက္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ၎၄ေယာက္ထဲမွ ၂ေယာက္သည္ အျပင္ေျဖမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ဆယ္တန္းေျဖဆိုက်ရံႈးခဲ့သူ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္က ေျပာသည္။

ၿမိဳ႕နယ္တစ္ၿမိဳ႕နယ္၏ အထက္တန္းေက်ာင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း စာစစ္ဌာနမရပဲ ခ်ီေဖြစာစစ္ဌာနမွာပဲ သြားေရာက္ ေျဖဆိုရသည္။ အတန္းတင္စာေမးပဲြ ေျဖဆိုခါနီးတြင္ ေဆာ့ေလာ္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕သို႔ သြားေရာက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာမွ စီမံေပးသည့္ အေဆာင္တြင္ စုေပါင္းေနထိုင္ၾကရေၾကာင္း သိရသည္။

ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕၏ ပညာေရးအေျခအေန ဆိုးရြားေနရျခင္းသည္ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈႏိွမ့္က်ေနၿပီး လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲေနျခင္းႏွင့္လည္း သက္ဆိုင္ေနသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက သံုးသပ္ၾကပါသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔က ကိုယ့္သားသမီးေတြ ဒီထက္မက ပညာေရး ျမင့္မားေအာင္က်ေတာ့ ဒါက ႏိုင္ငံေတာ္ေကာ၊ အဖက္ဖက္က ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြေကာ၊ ဒီလူလူခ်င္း စာနာစိတ္နဲ႔ေပါ့ေနာ္ ဒီကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕နယ္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြ၊ ေက်ာင္းသားမိဘေတြ၊ ၿပီးေတာ့မွ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုလံုးအတြက္ေပါ့၊ စဥ္းစားၿပီးေတာ့မွ သနားငဲ့ညႇာၿပီးေတာ့မွ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္း အရင္လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ဒုတိယအေနနဲ႔က်ေတာ့ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕မွာ (တာဝန္)က်လာမယ့္ ဝန္ထမ္းေတြ ေက်ာင္းဆရာဆရာမေတြကလည္း အေျပာင္းအေရႊ႕မ်ားတယ္။ ခဏေလး တစ္ႏွစ္ေလာက္ လာေနၿပီးေတာ့မွာ ေျပာင္းသြားတဲ့အခါက်ေတာ့၊ ဒါက သိပ္အဆင္မေျပဘူး။ အဲ့မွာ ပိုၿပီးေတာ့မွ ေႏွာင့္ေႏွးမႈရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဝါရင့္ဆရာဆရာမေတြ သိပ္မေရာက္လာၾကဘူး။ ဆိုတဲ့ဟာ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲ့လိုျမင္တာေပါ့”ဟု ေဒသခံ ေက်ာင္းသားမိဘ ဦးလြမ္းေဟာင္းက သူ၏အေတြ႔အႀကံဳကိုအေျခခံၿပီး ေျပာပါသည္။

ခ်ီေဖြ – ေဆာ့ေလာ္ လမ္းနွစ္သြယ္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ေဒသခံမ်ား၏ ဘဝမ်ား။

ကခ်င္ျပည္နယ္ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕ႏွင့္ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕ကို ဆက္သြယ္ထားသည့္ လမ္းႏွစ္သြယ္ရိွေနေသာ္လည္း (၃၄)မိုင္သာေဝးသည့္ အနီးဆံုးလမ္းသည္ သြားလာခြင့္မရိွပဲ ပိတ္ပင္ထားပါသည္။ ၎(၃၄)မိုင္ကို ျပန္လည္ဖြင့္ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ရိွမရိွ ေမးခြန္းကို လႊတ္ေတာ္၌ ဒူးေလးပါတီက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးလာမာေလး ေမးခဲ့ရာ နယ္ေျမလံုၿခံဳေရး အေျခအေနအရ မလုပ္ေပးနိုင္ေသးေၾကာင္း ေဆာက္လုပ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွ ေျဖၾကားသြားသည္ဟု ၎ကဆိုသည္။

ေဒသခံမ်ားက ေတာင္သံုးလံုးလမ္းဟု လူသိမ်ားေသာ လက္ရိွသြားေနသည့္လမ္းသည္ ၇၄မိုင္ေက်ာ္ခန္႔ေဝးၿပီး ခ်ီေဖြၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါလမ္းကို ျပဳျပင္ေပးေရးအတြက္ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္က အဆိုတင္ထားေၾကာင္း ၎ႏွင့္ေတြ႔ဆံုစဥ္ေျပာျပသည္ဟု ဦးလာမာေလးက ေျပာပါသည္။

ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းမ်ားေပၚ ေဖာက္လုပ္ထားသည့္ လမ္းျဖစ္သျဖင့္ တက္ၿပီးလွ်င္ဆင္း၊ ဆင္းၿပီးလွ်င္တက္ သြားရေသာ လမ္းျဖစ္သည္။ မိုးမ်ားသည့္ေဒသျဖစ္ၿပီး မိုးရြာလွ်င္ ေတာင္က်ေရမ်ား တိုက္စားမႈေၾကာင့္ လမ္းလယ္မ်ား၌ပင္ ေရေျမာင္းပံုသဏၭာန္ျဖစ္လာကာ လမ္းကႏွစ္ျခမ္းကဲြ ပ်က္စီးေနသည့္ ေနရာမ်ားေတြ႔ရသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲျခင္းေၾကာင့္ ပညာေရးသာမက စားဝတ္ေနေရး ခက္ခဲေစသည့္ အက်ဳိးဆက္မ်ားကို ေဒသခံမ်ား ႀကံဳေတြ႔ေနရပါသည္။

“အခုဓါတ္ဆီက ကြ်န္ေနာ္တို႔ဒီမွာ တစ္ဂါလံကို တစ္ေသာင္းေက်ာ္၊ တစ္ေသာင္းႏွစ္ေထာင္ အဲေလာက္မွာရိွတယ္။ ဟိုျမစ္ႀကီးနားမွာ 125 (ဆိုင္ကယ္) တစ္စီးက ႏွစ္ေထာင္ငါးရာ၊ အမ်ားဆံုး သံုးေထာင္ဆိုရင္ ျပည့္တယ္။ ဒီမွာ ကြ်န္ေနာ္တို႔ တစ္ေသာင္းဖိုးထည့္တာ မျပည့္နိုင္ေသးဘူး။”ဟု ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕၏ ကုန္ေဈးႏႈန္း ေဈးႀကီးေနသည့္အေၾကာင္းကို ဦးလြမ္းေဟာင္းက ႏိႈင္းယွဥ္ေျပာျပသည္။

ဆန္ေဈးကိုလည္း ၎ကဆက္ၿပီးႏိႈင္းယွဥ္ျပသည္မွာ “ၿပီးေတာ့ ဆန္ကလည္း ဟိုမွာက သံုးေသာင္းဆိုရင္ ဒီမွာက အနည္းဆံုး ခုႏွစ္ေသာင္း၊ ေျခာက္ေသာင္းခုႏွစ္ေသာင္း ေပးရတာ”ဟု ဆိုပါသည္။ တခါတေလ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား သယ္ယူလာၿပီး ေရာင္းခ်ေပးသည့္အခ်ိန္ေတာ့ ေဈးသက္သာေၾကာင္း ၎က ဆိုပါသည္။

ေဒသခံမ်ားအေနျဖင့္ ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ဝိုင္းေမာ္ဘက္မွဆန္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သယ္ယူခြင့္လည္း မရိွေၾကာင္း ဦးလာမာေလးက ဆိုပါသည္။ ေတာင္ယာထြက္စပါးကို အဓိကအားထားေနရသည့္ ေဒသျဖစ္၍ မိုးမ်ားၿပီး ေတာင္ယာမီးရိႈ႕ရန္ အဆင္မေျပေသာႏွစ္မ်ားတြင္ ပိုမိုခက္ခဲရသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာျပၾကပါသည္။

ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕သို႔ ဆန္သယ္ယူနိုင္ေရးအတြက္ နယ္လံုဝန္ႀကီးႏွင့္ တိုင္းမွဴး၏ ေထာက္ခံခ်က္လိုအပ္ၿပီး၊ အိတ္ငါးဆယ္မွ တစ္ရာၾကားသယ္ယူနိုင္ေၾကာင္း၊ ဆန္းစပါးသယ္ယူေရး ခက္ခဲသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားသည္ ေဒသထြက္သစ္ခြပန္္းမ်ား ရွာေဖြၿပီး တရုတ္နယ္စပ္ဘက္မွာဆန္ႏွင့္ သြားေရာက္လဲလွယ္ စားေသာက္ရသည့္ အခ်ိန္လည္းရိွသည္ဟု ဦးလာမာေလးက ေျပာဆိုသည္။

“အိတ္ငါးဆယ္၊တစ္ရာေတာ့ ခြင့္ျပဳေပးတယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ လုပ္ေပးနိုင္မလဲ။ ျဖစ္နိုင္ရင္ေတာ့ ျပည္သူေတြစားဖို႔ ေလး၊ငါး၊ဆယ္အိတ္ တနိုင္တပိုင္ေလးဆိုရင္ေတာ့ ခြင့္ျပဳေပးေစခ်င္တယ္။”ဟု ၎ကဆိုသည္။

ထမင္းအသက္ခုႏွစ္ရက္ ေရအသက္တစ္မနက္ဆိုသည့္ စကားပံုအတိုင္း ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕သည္ ဆန္ေဈးသာ ေဈးတက္ေနသည္မဟုတ္ လက္ရိွၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ား ေသာက္သံုးေနသည့္ေရ သြယ္ယူထားေသာ ေရကန္ရိွရာေနရာလည္း KIA ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ က်ေရာက္ေနသည္ဟု ေဒသခံမ်ားက ေျပာျပၾကသည္။ အဆိုပါေရကန္သည္ ၁၇ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကာလတြင္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ ေရကန္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

အစစအရာရာ ခက္ခဲေနေသးၿပီး မ်က္ႏွာျပင္ညီညာသည့္ ေျမတစ္ကြက္မွ မရိွသည့္ ေတာင္ကုန္းေပၚက ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕၏ ျဖစ္တည္လာပံုအစ၌လည္း ျပည္တြင္းစစ္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ခဲ့သည္။ လက္ရိွအေျခအေန၌လည္း ျပည္တြင္းစစ္၏အရိပ္သည္ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕နယ္ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အလားအလာကို လႊမ္းမိုးထားဆဲျဖစ္ပါသည္။