ဒဏ္ရာမ်ားေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ဖ်ားက ေနာင္မြန္

မရန္

မတ္၂၅

ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ထူးျခားလွပေသာ ခါကာဘိုရာဇီ ေရခဲေတာင္တည္ရိွရာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ အစြန္အဖ်ား ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သို႔ သင္အလည္တစ္ေခါက္ေရာက္ဖူးလွ်င္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္လာခ်င္စိတ္ ေပၚလာမွာအမွန္ပါ။

ပူတာအိုခရိုင္တြင္ ပါဝင္ေသာ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သည္  စိမ္းလန္းစိုေျပသည့္ ေတာင္စြယ္ေတာင္တန္းမ်ား၊ ၾကည္လင္ေအးျမသည့္ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ား စသည့္ သဘာဝအလွတရားမ်ား သာမက  ေအးျမၿပီး  ေနထိုင္ရန္ေကာင္းသည့္ ရာသီဥတုကို ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ ၿမိဳ႕လည္းျဖစ္ပါသည္။

ယခုေဆာက္ေနေသာ ဌာနဆိုင္ရာ အေဆာက္အအုံ အခ်ိဳ႕ကလြဲလွ်င္ တိုက္အိမ္ တစ္လုံးမွ်မရိွပဲ၊ ေနအိမ္မ်ားသည္ သြပ္မိုးအိမ္မ်ားထက္  ေတာင္ေပၚေဒသတြင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ တိန္းေကာ္ရြက္ျဖင့္ မိုးထားသည့္ အိမ္မ်ားသာမ်ားပါသည္။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ အသားငါး၊ အသီးအရြက္ႏွင့္ မွ်တေသာ ဥတုရာသီေၾကာင့္ ေဒသခံမိန္းမပ်ဳိမ်ားသည္ မိတ္ကပ္မလိမ္း အလွမျပင္ေသာ္လည္း ေခ်ာေမာ ေျပပစ္လွပေသာ အသားအရည္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ထားၾကပါသည္။ ေဒသခံမ်ားသည္ စိတ္သေဘာထား လွပလြန္းလို႔ ရုပ္ပါ လွပသြားျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

လာေရာက္တည္းခိုေသာ ဧည့္သည္မ်ားကို လဖက္ရည္ ေကာ္ဖီတို႔ျဖင့္ ဧည့္ခံမည့္အစား ေဒသယဥ္ေက်းမႈ အစားအေသာက္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္သည့္ လာခ်ားခေရာ့ ေဖ်ာ္စပ္ၿပီး ဧည္ခံျခင္းကလည္း ဆြဲေဆာင္မႈတစ္ခု ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ေရေႏြးၾကမ္းကိုလည္း ဖန္ခြက္၊ ေၾကြခြက္မ်ား၌မထည့္ပဲ ဝါးခြက္တြင္ ထည့္ၿပီး ဧည့္ခံျခင္းသည္ ထိုေဒသ၏ ထူးျခားမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။

ေနာင္မြန္ေဒသသည္ ၁၉၆၄ခုႏွစ္ခန္႔က ျဖစ္ခဲ့သည့္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ေကအိုင္ေအတို႔ၾကား ျဖစ္ခဲ့ေသာ တိုက္ပြဲမွလဲြလွ်င္ တိုက္ပြဲလုံးဝ မရိွခဲ့့သည့္ ေအးခ်မ္းသည့္ေဒသျဖစ္သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရႊးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္ခိုင္းၿဖိဳးပါတီမွ အျပတ္သတ္အႏိုင္ရရိွခဲ့သည့္  ကခ်င္ျပည္နယ္မွ တစ္ခုတည္းေသာ ၿမိဳ႕နယ္လည္းျဖစ္သည္။

သဘာဝရႈျမင္ကြင္းမ်ားႏွင့္အတူ ေခ်ာေမာလွပကာ   ရုိးသားၿပီး စိတ္ထားျဖဴစင္ေသာ ရဝမ္လူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္သည့္  ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သည္ ခဏတျဖဳတ္ အလည္အပတ္ေရာက္လာပါက ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းသည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ္လည္း ဌာေနေဒသခံမ်ား၏ ေန႔စဥ္ဘဝမ်ား၌ ႀကံဳေတြ႔ေနရေသာ အျခားျပသနာမ်ားကိုေတာ့ ေဒသခံမ်ား ေျပာျပလာေတာ့မွ သိရိွခြင့္ရခဲ့ပါသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေျပာျပသည့္စာရင္းအရ လူဦးေရ (၇၀၀၀)ခန္႔ ရိွေသာ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အေျခအေနမ်ားသည္  ျမန္မာျပည္အတိုင္းအတာ၌ပင္ အနိမ့္ဆုံးအညံ့ဆံုးစာရင္းထဲတြင္ ပါဝင္ေနသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရပါသည္။

အလုပ္အကိုင္ရွားပါးလာသည့္ ျပသနာႏွင့္အတူ မိသားစု စားဝတ္ေနေရးလည္း ခက္ခဲလာေနၿပီျဖစ္ပါသည္။   ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕တြင္ နိုင္ငံေတာ္၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း မရိွသည္ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရပါသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ နာတာရွည္ ပညာေရး

၂၀၁၅ – ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား (၁၆၀) ေယက္ ေျဖဆိုခဲ့ရာ မမယစ္ရင္ဇီဆာရ္းႏွင့္  ေမာင္ရခြီထြန္းလတ္တို႔ႏွစ္ဦးသာ ေအာင္ျမင္ခဲ့သျဖင့္ ေခါင္လန္ဖူးႏွင့္ ေဆာ့ေလာ္ၿမိဳ႕နယ္ၿပီးလွ်င္ ေအာင္ခ်က္အႏွိမ့္ဆုံးၿမိဳ႕ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ေအာင္ျမင္သူ တစ္ေယာက္ (သို႔) ႏွစ္ေယာက္သာ ေအာင္ျမင္ေလ့ရိွသည္မွာ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းလို ျဖစ္ေနပါသည္။

ဆရာဆရာမမ်ား သင္ၾကားမႈအေတြ႔အႀကဳံနည္းျခင္း၊ ဆရာဆရာမအင္အား မလံုေလာက္ျခင္း၊ ဝန္ထမ္းမ်ား အဂတိလိုက္စားျခင္း၊ သင္ေထာက္ကူပစၥည္းမ်ား မလုံေလာက္ျခင္း၊ မိဘမ်ား ပညာေရးကို အားမေပးျခင္း၊ စသည့္အခ်က္မ်ားသည္ ထိုေဒသ၏ ပညာေရးအေျခအေနကို ဆုတ္ယုတ္ေစသည့္ ျပသနာအေၾကာင္းရင္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းကို ေဒသခံမ်ား၊ ဆရာမမ်ား၊ ပညာေရးဝန္ထမ္းမ်ားအား ေမးျမန္းၾကည့္ရာမွ သိရပါသည္။

“ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ကို ခန္႔လိုက္တဲ့လူေတြက ပထမဆုံး first position ေတြေပါ့။ ဒါက ဆရာႀကီးတို႔ အေတြ႔အႀကဳံေတြေပါ့။ ဒါက အားမနားတမ္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ တကယ့္လုပ္သက္ရင့္တဲ့သူက ဒီကိုမလာဘူးေလ။ ရာထူးတိုးနဲ႔ပဲ ဒီကုိလာၾကတယ္။ ရာထူးတိုးနဲ႔ လာၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္လည္း ေလ့လားရင္း သင္ေပါ့။ သင္ယူရင္းေလ့လာေပါ့။ ၿပီးေနာက္ ေလ့လာရင္း သင္က်ေပါ့။”ဟု ပညာေရးႏွိမ့္က်ေနမႈအေပၚ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ လက္ရိွပညာေရးမွဴး  ဦးျမင့္ႏိုင္က ၎၏အျမင္ကို ေျပာျပသည္။

ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ဖတ္စာအုပ္မေလာက္ငွျခင္း သာမက ႏွစ္စဥ္ ဖတ္စာအုပ္ အေရာက္ေနာက္က်ျခင္းကလည္း  ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ ပညာေရးကို ထိခိုက္ေစေၾကာင္း ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ားကဆိုသည္။

“အဓိကက ေအာင္ခ်က္နည္းတာက စာအုပ္မေလာက္တာ ပါတယ္။ သူတို႔က စာတစ္ပုဒ္ကိုဖတ္ၿပီး ရေလာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ စာကုိကူးေနရတယ္။ ဒီမွာက အျခားစာအုပ္ေတြလည္း မရိွဘူး။ ပုံႏွိပ္စာအုပ္ပဲရိွတယ္။ အခုက အဲဒီပုံႏွိပ္စာအုပ္လည္း ေလာက္ေလာက္ငွငွ မရိွတဲ့အခါက်ေတာ့ ကေလးေတြအတြက္ အခက္အခဲ အရမ္းျဖစ္တယ္။”ဟု ေနာင္မြန္ အထကေက်ာင္းမွ  အထက္တန္းျပ ေဒသခံဆရာမ ဇမီဆာရ္းကဆိုသည္။

အရင္ေစာၿပီး ေရာက္လာသည့္ ဖတ္စာအုပ္မ်ားကို ကေလးမ်ားအား မဲႏိုက္ခိုင္းၿပီး ေပးေနရသည္ဟု ေဒသခံဆရာမမ်ားကဆိုသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ ယခင္ပညာေရးမွဴး လက္ထက္တြင္ ဝန္းထမ္းမ်ား၏ လစာကို မၾကာခဏ ျဖတ္ေတာက္မႈမ်ားရိွခဲ့၍ တိုင္တန္းခံရၿပီးေနာက္ ေငြမ်ားျပန္ေလ်ာ္ေပးခဲ့ရသည္။ ယခုလက္ရိွ ပညာေရးမွဴးလက္ထက္တြင္ လစာျဖတ္ေတာက္ျခင္း မရိွေတာ့ေသာ္လည္း ေက်ာင္းအေသးသုံးအတြက္ ေပးထားသည့္ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ားတြင္ အသုံးမျပဳရေၾကာင္း ဆရာဆရာမမ်ားက ဆိုပါသည္။

စာေမးပြဲမ်ား ေျဖဆိုရာတြင္လည္း ေထာက္ပ့့ံေငြ သံုးမရသည့္အတြက္ ေက်ာက္သင္ပုန္း၌သာ ေမးခြန္းေရးၿပီး စာေမးပြဲ ေျဖခိုင္းရေၾကာင္းလည္း ဆရာဆရာမမ်ားက ဆိုသည္။

“စာေမးပြဲလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အရမ္းအခက္အခက္ ျဖစ္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာေတြ မရိွေတာ့ blackboard ေပၚမွာပဲ ေရးၿပီးေတာ့ စာေမးပြဲေျဖေနရတယ္။”ဟု ေနာင္မြန္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွ ဆရာ တစ္ဦးကဆိုသည္။

ေန႔စားလေပး ဆရာမအခ်ိဳ႕လည္း စာေကာင္းစြာ သင္ၾကားေပးျခင္းမရိွပဲ၊ အခ်ိဳ႕ဆရာမမ်ားသည္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ပညာေရးမွဴးမ်ားႏွင့္ ညိွႏိႈင္းၿပီး ၎တို႔က်ရာ ေက်ာင္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္သင္ၾကားေပးျခင္း မရိွေၾကာင္းႏွင့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ေပၚရိွ ေက်ာင္းမ်ား၌ တြဲၿပီးေနေၾကာင္းလည္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

ေက်ာင္းစစ္ေဆးေရးမ်ား လာေရာက္စစ္ေဆးေလ့မရိွသည့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ေပၚႏွင့္ ေဝးေသာ အခ်ိဳ႕ေက်းရြာမ်ားမွ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းဖြင့္ၿပီး ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ ပိတ္ထားျခင္းမ်ားလည္း ရိွေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။ ေနာင္မြန္ေဒသ၏ ပညာေရး တိုးျမင့္ေစရန္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္ၿပီး ေစတနာထားႏိုင္သည့္ ေဒသခံ ဆရာဆရာမမ်ားစြာ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက သုံးသပ္ၾကပါသည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း စာေမးပဲြအား ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕မွ ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့သူ ေမာင္ရခြီထြန္းလတ္သည္ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ၿပီး ၎တို႔ေဒသ ပညာေရးအတြက္ ေပးဆပ္လိုသည့္ ေစတနာျဖင့္ ပညာေရးေကာလိပ္ တက္ေရာက္ခြင့္ ေလွ်ာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေလွ်ာက္လႊာ ပယ္ဖ်က္ခံခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။

“ကြ်န္ေတာ္က ဆရာလုပ္ၿပီး  ဒီေဒသက လူေတြကို ပညာေရး တိုးတက္လာေအာင္ လုပ္ေပးခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ပယ္ခ်ခံရေတာ့ စိတ္ဓါတ္က်သြားတယ္။”ဟု ေမာင္ရခြီထြန္းလတ္က ၎၏ခံစားခ်က္ကို မေက်မနပ္ ေျပာျပသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္လိုမ်ိဳး ေဝလံေခါင္ဖ်ား ေဒသမ်ားတြင္ ပညာေရးဝန္ထမ္းမ်ား သာမက အျခားဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္လည္း ရာထူးတိုးမဟုတ္လွ်င္ အပစ္ေပးခံရသျဖင့္ ေျပာင္းေရႊ႕ခံရသူမ်ားသာ မ်ားေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

ဖ်ားနာေနဆဲ ေနာင္မြန္ က်န္းမာေရး

ပညာေရးကဲ့သို႔ က်န္မားေရးလည္း ခ်ဴခ်ာသည့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါသည္။ ေဆးရုံရိွေသာ္လည္း ဆရာဝန္မရိွခဲ့၊ ၂၀၁၅  ခုႏွစ္ေရာက္မွ ဆရာဝန္ ရိွလာသည့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈျဖစ္ပါသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ရိွ လန္ဆာထု ေက်းရြာတြင္ ရြာသားမ်ား၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား ဖ်ားနာသည့္အတြက္ ယင္းရြာမွ မူလတန္းေက်ာင္းကို တစ္ပတ္တိတိ ပိတ္ထားခဲ့ရသည္။ ထိုကိစၥကို ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမွ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံ အေၾကာင္းၾကားတင္ျပထားၿပီး ျဖစ္သည္ဟု သိရေသာ္လည္း မည္သည့္ ဆရာဝန္၊ ေဆးဆရာမမွ ေရာက္မလာျခင္း သာမက တာဝန္ရိွသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ လာေရာက္ၾကည္ရႈျခင္း မရိွခဲ့သည္ကို ကြ်န္ေတာ္ (စာေရးသူ) ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။
လန္ဆာထုေက်းရြာတြင္ စာသင္ေက်ာင္းပိတ္ထားရသည္အထိ က်န္းမားေရး ျပသနာ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာမွ လာေရာက္ၾကည့္ရႈၿပီး ေဆးဝါးကုသေပးျခင္း မရိွခဲ့သျဖင့္ ေက်းရြာတြင္ေရာင္းသည့္ ပါရာဆီတေမာ္ (ေဆးေတာင့္)မ်ားကိုသာ ဝယ္ေသာက္ခ့ဲရေၾကာင္း အဆိုပါ ေက်းရြာ၏ ေက်ာင္းအက်ိဳးေတာ္ေဆာင္ ဥကၠဌကဆိုသည္။ အခ်ိဳ႕ေက်းရြာမ်ားတြင္လည္း ေက်းလက္က်န္းမာေရးဌာန မရိွသည့္အတြက္ က်န္းမာေရး မေကာင္းလွ်င္ အခက္အခဲမ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုၾကသည္။

“ဒီလမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာမွာ ကေလးေမြးမယ့္သူ (၃)ေယာက္ရိွလို႔ ဆရာမကို သြားေခၚတာ သူ႔ေယာက်္ားက ဒီေလာက္ဖ်ားရင္လည္း ေနာင္မြန္ေဆးရုံသြားပါလားလို႔ ေျပာခဲ့တယ္။  လမ္းဆိုးေတာ့ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕အထိ သြားဖို႔လည္း မလြယ္ဘူး။ အခ်ိဳ႕ေက်းရြာေတြဆိုရင္ ဆရာမေတာင္ မရိွဘူး။”ဟု ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ ရပ္ေဘာ့ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးငြါလီဆာက ဆိုသည္။

အခ်ိဳ႕ေက်းရြာမ်ားတြင္ ေဆးခန္းရိွေသာ္လည္း ေဆးမရိွျခင္း၊ က်န္မားေရးဝန္ထမ္း ဆရာ၊ဆရာမမ်ား မရိွျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲေသာ္လည္း အေရးႀကဳံလာလွ်င္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သို႔ သြားေရာက္ကုသရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာျပၾကပါသည္။

ေဒသတြင္း ေကာင္းမြန္သည့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ ရရိွလာေရးသည္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေနဆဲ ေမ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ေနပါသည္။

စလွမ္းခါစ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး

ယခင္က ပူတာအိုၿမိဳ႕ႏွင့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ၾကား သုံးရက္ခန္႔ ေျခလွ်င္ခရီးေလွ်ာက္ရသည္ဟု ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕မွ အဖိုးတစ္ေယာက္က ေျပာျပသည္။

နိုင္ငံေတာ္၏ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈညႊန္းကိန္းအရ ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈအႏိွမ္ဆံုးစာရင္းတြင္ပါရိွေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္အတြက္ ယခင္သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္တြင္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းေရးဆြဲကာ ဘတ္ဂ်က္ေငြမ်ား ခ်မွတ္ၿပီး လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ေဒသခံမ်ား စားဝတ္ေနေရး အဆင္ေျပေရး၊ စသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ၂၀၁၃ – ၁၄ ခုႏွစ္မွစတင္၍ တိုးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။

သို႔ေသာ္ စီမံကိန္းစတင္ခ်ိန္က ခ်မွတ္ေပးခဲ့ေသာ ဘတ္ဂ်က္ေငြ မ်ားျပားခဲ့ေသာ္လည္း ေကာင္းမြန္ေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္း မရိွခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားမွ ေဝဖန္ေျပာဆိုေနၾကသည္။ လမ္းေဆာက္လုပ္ေရး တာဝန္ခံမ်ားကသာ ခ်မ္းသာသြားၾကသည္ဟုလည္း ေဝဖန္မႈမ်ားရိွခဲ့သည္။

ယခင္က ပူတာအိုႏွင့္ ေနာင္မြန္လမ္းတြင္ ဆိုင္ကယ္ေမာင္းရသည္မွာ ၿပိဳင္ျမင္းတစ္ေကာင္၏ ေက်ာကုန္းေပၚ တက္ထိုင္ရသလို ခုန္ေပါက္သြားလာေနရသည့္ လမ္းျဖစ္သည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ ေႏြနွင့္ ေဆာင္းရာသီမ်ား၌ ကားမ်ားလည္း တစ္စီးစႏွစ္စီစ စသြားလာေနသည့္ ေျမညီလမ္းျဖစ္ေနၿပီ။ သို႔ေသာ္ ယခုခ်ိန္ထိ မိုးရာသီတြင္ ကားမ်ား သြားလာနိုင္ျခင္း မရိွေသးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားကဆိုသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္းမွ ေက်းရြာအမ်ားစုတြင္ ကားႏွင့္ဆိုင္ကယ္မ်ားသြားလာလို႔ မရသည့္ လမ္းမ်ားသာ ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး သြားလာေနရသည့္ ေဒသခံမ်ားကို ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ ခါကာဘိုရာဇီ ေတာင္ေျခတြင္တည္ရိွသည့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ ေျမာက္ဘက္ အစြန္႔ဆုံးေက်းရြာျဖစ္ေသာ မဒိန္းေက်းရြာသို႔ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕မွသြားလွ်င္ ေျခလွ်င္ခရီး ႏွစ္ပတ္သြားရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာဆိုသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲေသာေၾကာင့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ ျပည္သူမ်ားသည္ ႀကီးမားလြန္းသည့္ ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ဝယ္ယူသုံးစြဲေနၾကရပါသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းမြန္လာပါက ၿမိဳ႕နယ္၏ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးမ်ားလည္း ပိုမိုေကာင္းမြန္လာနိုင္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ယူဆေနၾကပါသည္။

 ေခါင္ခိုက္ေနေသာကုန္ေဈးႏႈန္ႏွင့္ ေဒသခံမ်ား၏ စားဝတ္ေနေရး

ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းလွေသာ ေတာင္ေပၚေဒသ၏ ကားလမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မွ ပူတာအိုၿမိဳ႕၊ ပူတာအိုမွတဆင့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သို႔တဖန္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ ေရာင္းခ်သည့္ ကုန္စည္ပစၥည္းမ်ားကို ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ (၃)ဆခန္႔ ေဈးပိုေပးၿပီး ဝယ္ယူသုံးစြဲေနၾကရသည္။

“ဒီမွာအခက္အခဲဆုံးက အစားအေသာက္ပဲ၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္းကလည္း ေစ်းႀကီးတယ္။ တစ္ေထာင္ဖိုး ၾကက္ဥသုံးလုံးပဲရတယ္။ အမ်ားပိုင္းက ready made (အသင့္စား အစားအစာ) ေတြပဲရိွတာ။” ဟု ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကဆိုသည္။

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕တြင္ ခရမ္းခ်ဥ္သီး တစ္လံုး ၂၅၀က်ပ္ (၄လုံးက်ပ္တစ္ေထာင္)၊ ၾကက္သြန္နီ တစ္ပိသာ ၈၀၀၀ က်ပ္၊ ေကာ္ဖီတစ္ခြက္ ၅၀၀ က်ပ္ စသည့္ ေဈးႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ဝယ္စားေနရသည္။ မိုးတြင္းကာလတြင္ ဆန္တစ္အိတ္ဖိုး ရွစ္ေသာင္းက်ပ္ခန္႔ထိ ေဈးတက္ၿပီး တစ္ခါတစ္ေလ ဝယ္ယူရန္ ဆန္ေရာင္းေပးသူေတာင္ မရိွတတ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာဆိုသည္။

ထို႔အပင္ အသားငါးပံုမွန္စားနိုင္ရန္ ေနာင္မြန္တြင္ အသားခုံလည္းမရိွ၊ ေတာေကာင္ရမွ အသားစားရသည္။ ငါးစားလိုလွ်င္ ေခ်ာင္းဆင္းၿပီး ငါးဖမ္းရသည္။ ေဈးႀကီးၿပီး ရက္လြန္ေနသည့္ အသင့္ထုပ္ပိုးထားေသာ အစားအေသာက္မ်ားကိုသာ ေဒသခံမ်ားက ဝယ္ယူစားေသာက္ေနရသည္။

ေနာင္မြန္ေဒသရိွ ျပည္သူအမ်ားစုသည္ သာမရိုးက် ေတာင္ယာ၊ လယ္ယာ လုပ္ကိုင္စားေသာက္သူမ်ားသည္။ ရွာခ်ီ၊ ရွီးပဒီကဲ့သို႔ေသာ ေဆးျမစ္ေဆးဥမ်ား ရွာေဖြေရာင္းဝယ္ျခင္း၊ ေတာေတာင္နွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားမွ အသားငါးမ်ားဖမ္းၿပီး တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ ေရာင္းဝယ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ မီွခိုရပ္တည္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ခါကာဘိုရာဇီ ေရခဲေတာင္သို႔ တက္ၾကမည့္ ဧည့္သည္မ်ားအား လမ္းျပေပးျခင္းႏွင့္ အထမ္းသမားမ်ားအျဖစ္ လိုက္ရေသာအလုပ္သည္ အရြယ္ေကာင္းၿပီး က်န္းမားသူမ်ားအတြက္ ဝင္ေငြရနိုင္သည့္ အလုပ္တစ္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။

အျခားအလုပ္အကိုင္ဆိုလို႔ ဌာနဆိုင္ရာမ်ား၌ ဝန္ထမ္းဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္တာကလြဲလွ်င္ အျခားအလုပ္အကိုင္ႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား မရိွသေလာက္ရွားပါးသည့္ ေဒသလည္း ျဖစ္သည္။

“ကေလးေတြ(ရဲ႕) အေဖက ဆုံးသြားေတာ့ ကေလးေတြ(ရဲ႕) ေက်ာင္းစားရိတ္အတြက္ က်မကပဲ ပိုက္ဆံရွာဖို႔ လိုလာၿပီေလ။ ဒီမွာက အစက အထုပ္လိုက္ထမ္းတာကလည္း တစ္ေန႔ ၅၀၀၀(က်ပ္)ကေန စထမ္းဖူးတယ္။ အဲ့ဒါက ရာသီတိုင္းမရွိဘူး။ ေနာက္ စားနပ္ရိကၡၡာလည္း ရတဲ့အလုပ္ျဖစ္လို႔ ေဆးျမစ္ရွာတာ လုပ္ျဖစ္တာပါ။ က်မတို႔အဖြဲ႔မွာ အမ်ိဳးသမီး ၂ေယာက္ပါတယ္။ က်မအပါအဝင္ေလ”ဟု ဂတ္ထုေက်းရြာမွ ေဒၚမေလာင္ေမရီ ကဆိုသည္။

သို႔ေသာ္ အစိုးရမွသားငွက္ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းစတင္လာခ်ိန္ကတည္းက ေဒသခံမ်ား အစဥ္အဆက္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့သည့္ ေဆးျမစ္ရွာေဖြ ေရာင္းဝယ္ျခင္း၊ ေတာင္ယာခုတ္ျခင္းမ်ားကို တားျမစ္လာသည့္အတြက္  ေရရွည္လုပ္ကိုင္ရန္ ခက္ခဲလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေနာင္မြန္ ေဒသခံမ်ားက ဆိုၾကပါသည္။

သားငွက္ထိန္းသိိမ္းေရး စီမံကိန္းေၾကာင့္ သဘာဝေတာထြက္ ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ရွီးပဒီ၊ ရွားခ်ီ၊ မခ်စ္ဥ၊ ခန္းေတာင့္ျမစ္။ ဂ်င္စင္း၊ ေဆးဘက္ဝင္ ပန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေတာင္ဆိတ္၊ သာကင္၊ ဝက္ဝံ၊ သားငါး စသည့္ သဘာဝေတာေတာင္ကို မီွခိုလုပ္ကိုင္ေနေသာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား မရရွိနိုင္ေတာ့သျဖင့္ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္လာနိုင္သည္ သာမက ပညာေရးစရိတ္၊ က်န္းမာေရး စရိတ္မ်ားလည္း ခက္ခဲလာၿပီး မိမိေနရပ္ကို စြန္႔ခြါ၍ ေရၾကည္ရာျမက္နုရာ ေရႊ႕ေျပာင္း ေနထိုင္လာရသည့္ အေျခအေနသို႔ ဆိုက္ေရာက္လာေၾကာင္း ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံမွ သိရသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရး ဘတ္ဂ်က္ေငြႏွင့္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး
၂၀၁၃ – ၁၄ ဘ႑ာႏွစ္ ဘတ္ဂ်က္ေငြျဖင့္ မခ်မ္းေဘာ – ေနာင္မြန္လမ္းကို သဲေက်ာက္ခင္းျခင္း၊ ကြန္ကရစ္တံတား ႀကိဳးတံတားမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ဆုိင္ကယ္သြားလမ္းမ်ား၊ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ား၊ ေရေပးေဝေရးႏွင့္ ေရကာတာတည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေနာင္မြန္းေလယာဥ္ကြင္း တည္ေဆာက္ျခင္း စသည့္လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိပါသည္။

သုံးႏွစ္ေလာက္ ဆက္တိုက္လုပ္လာၿပီးေနာက္ ေနာင္မြန္ – ပူတာအိုလမ္းသည္ ယခင္က အေျခအေနႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အေတာ္အသန္ ေကာင္းမြန္ေနၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း မိုးတြင္းကာလတြင္ သြားလာႏိုင္ရန္ ခက္ခဲေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ကုမၸဏီမ်ားက ကန္ထရိုက္ယူၿပီး ျပဳလုပ္ေသာ စီမံကိန္းမ်ားသည္ အရည္အခ်င္း ျပည့္မီျခင္း၌ စိတ္မခ်ရသည့္အျပင္၊ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္မွ အခ်ိဳ႕စီမံကိန္းမ်ားသည္ သတ္မွတ္ဘတ္ဂ်တ္ႏွစ္ ကုန္သြားသည္အထိ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္နိုင္ျခင္း မရိွေသးသည္ကို ေတြ႔ရိွရပါသည္။

ေသာက္သုံးေရ ခက္ခဲသည့္အတြက္ ဂတ္ထုေက်းရြာတြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ဘတ္ဂ်တ္ျဖင့္ ေရေပးေဝေရး ျပဳလုပ္ရန္စီမံကိန္း ခ်မွတ္ထားေသာ္လည္း တစ္ပိုင္းတစ္စသာ ျပဳလုပ္ထားၿပီး ယခုခ်ိန္ထိ ေရရရိွျခင္း မရိွေသးသည္ကို ေတြ႔ရိွရပါသည္။
“ေဆာက္တဲ့ကုမၸဏီကေတာ့ ခါနန္စီးတီးလို႔ၾကားတယ္။ ေသခ်ာေတာ့ မသိဘူး။ ေဆာက္တာက ေက်းရြာလူထုအတြက္ ေဆာက္ေပးတာ။ ဒါေပမဲ့ အခုထိေရ မရဘူး။ ေက်းရြာလူထုေတြကလည္း တအားကို ဒုကၡေရာက္ေနၾကတယ္။”ဟု ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ ဂတ္ထုေက်းရြာရိွ ရပ္မိရပ္ဖ ဦးဆန္ႏိုင္ဒီက ေျပာဆိုသည္။

ထိုေရကန္တည္ေဆာက္ရာတြင္ ေက်းရြာလူထုႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးျခင္းမရိွပဲ၊ ယခင္ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေဟာင္းကသာ သူ၏ေဆြမ်ိဳးအတိုင္းအဝိုင္းမ်ားႏွင့္ လုပ္သြားသျဖင့္ ယခုခ်ိန္ထိ ေရမရရိွေသးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ဆိုသည္။

၂၀၁၃ – ၂၀၁၄ ဘတ္ဂ်တ္ႏွစ္အတြင္း ယခုလက္ရိွ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ပိုင္ဆိုင္သည့္ “ခါနန္စီးတီး” ကုမၼဏီသည္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ (တစ္ေက်ာင္းလွ်င္ က်ပ္သိန္း၁၈၀ႏုန္းျဖင့္) မူလတန္းေက်ာင္းေဆာင္ (၄၁)ေက်ာင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ၊ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ ေက်ာင္းအမ်ားပိုင္းသည္ ယခုအခ်ိန္ ပ်က္စီးလာေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ား ေျပာဆိုၾကသည္။

“ကြ်န္မတို႔ေက်ာင္းကၿပီးတာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ပဲရိွေသးတယ္။ အခုက မိုးယိုေနၿပီ။ ေအာက္မွာလည္း ကြန္ကရစ္နဲ႔ ေဖာင္းေဒးရွင္းလည္း မခ်ဘူး။ ဒီတိုင္းပဲေျမႀကီးေပၚမွာ ခ်ထားတယ္။”ဟု ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ ဂတ္ထုေက်းရြာ မူလြန္ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမကဆိုသည္။

မူလတန္းေက်ာင္း (၄၁)ေက်ာင္း ေဆာက္ခဲ့ရာ  လူႀကီးမ်ား သြားလာရာတြင္ ျမင္ရေတြ႔ရ လြယ္ကူေနသည့္ ေနာင္မြန္ – ပူတာအို လမ္းေပၚရိွ တဆယ္ထု ေက်းရြာက ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကိုသာ စံခ်ိန္မီေအာင္ ေဆာက္ထားၿပီး ထိုေက်ာင္းကိုပဲ သက္ဆိုင္ရာကို ဓာတ္ပုံရိုက္ တင္ျပထားသည္ဟု လန္ဆာထု ေက်းရြာအုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေဟာင္းက ဆိုသည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ဘတ္ဂ်က္ေငြ က်ပ္သိန္းပါင္း တစ္ေသာင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ကုန္က်ကာ  တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ေပၚ ရပ္ကြက္မ်ားမွ ကဆန္ခ(ေခ်ာင္း) ကမ္းၿပိဳကာကြယ္ေရး ေျမထိန္းနံရံလည္း ယခုအခ်ိန္ တဝက္ခန္႔ ပ်က္စီးေနသည္ကို ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ အလားတူ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕ေပၚက ေရေပးေဝေရးလည္း ပ်က္စီးလာၿပီသာမက ေရလည္းေလာက္ငွျခင္း မရိွေသးေၾကာင္းကို ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

သက္ဆိုင္ရာ စီမံကိန္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီမ်ားမွလည္း ကုမၸဏီမ်ား တာဝန္ယူ တည္ေဆာက္ထားသည့္ စီမံကိန္းမ်ားကို လာေရာက္ၾကည့္ရႈၿပီး အရည္အေသြးပိုင္းဆိုင္ရာ စစ္ေဆးေပးျခင္း၊ ျပဳျပင္ခိုင္းျခင္းမ်ားလည္း မရိွေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားကဆိုသည္။

အစိုးရမွ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ ဘတ္ဂ်တ္မ်ားစြာ ခ်မွတ္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေျမျပင္တြင္ အမွန္တကယ္ လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ားက ေကာင္းမြန္စြာ လုပ္ေဆာင္မႈ မရိွသည့္အတြက္ ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသည္ ေနာက္က်ေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း လန္ဆာထု ေက်းရြာအုပ္စု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေဟာင္းက ဆိုသည္။

“ႏိုင္ငံေတာ္က ေစတနာရိွရိွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္တဲ့သူက ကေလကေခ် ျဖစ္သြားေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေနာက္က်လာတယ္။”ဟု အဆိုပါအုပ္ခ်ဳပ္ရးမွဴးေဟာင္းက ဆိုသည္။
ေဒသခံမ်ားကေတာ့

ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕သည္ အခ်ိဳ႕ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ ရာထူးတိုးေရး စားက်က္ေျမျဖစ္သလို၊ အခ်ိဳ႕ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ ျပစ္ဒဏ္က်သည့္ ငရဲျပည္လို ျဖစ္ေနပါသည္။ က်င့္ဝတ္တာဝန္မဲ့ စီးပြားေရးသမားမ်ားအတြက္လည္း လုပ္ကြက္ေကာင္း တစ္ခုလို ျဖစ္ေနျပန္သည္။

ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ကတည္းက ေနာင္မြန္ေဒသတြင္ အစဥ္အဆက္ ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဘဝမ်ားသည္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ ႀကီးႀကီးမားမား မရိွေသးေပ။

“ေနာင္မြန္ၿမိဳ႕နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးတာကၾကာၿပီ ေျပာင္းလဲသြားတာက သိပ္မေတြ႔ဘူး။ လမ္းပဲနည္းနည္း ေကာင္းလာတာပဲ။ အျခားက သိပ္မေျပာင္းလဲဘူး။”ဟု အသက္ (၄၀)ႏွစ္ ေနာင္မြန္ေဒသခံ ဦးဒီးရမ္က ၎၏ယူဆခ်က္ကို အားမလိုအားမရ ေျပာဆိုလိုက္သည္။

မိသားစုဘဝ ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ အစဥ္အဆက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔လာရၿပီး၊ တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရန္ ပိုမိုခက္ခဲလာျခင္းက ေဒသခံမ်ားကို စိုးရိမ္မႈ ျဖစ္ေစသည့္ ေျပာင္းလဲမႈတစ္ရပ္လိုပင္…။